Καστοριάδης

Γιάννη Τζαβάρα ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ ΣΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥΣ Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997) Τελευταία ενημέρωση του Αφιερώματος: Μάρτιος 2016 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Ι. Βιογραφικά ΙΙ. Δημοσιεύματα ΙΙΙ. Κείμενα για τον Κορνηλιο Καστοριαδη IV. ΣΕΛΙΔΕΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

 

Ι. Βιογραφικά

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, ένας από τους διεθνούς φήμης στοχαστές του 20ού αιώνα, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1922, λίγο πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Την ίδια χρονιά η οικογένειά του μετοίκησε στην Αθήνα, όπου ο Κορνήλιος πέρασε τα πρώτα του χρόνια. Άρχισε πολύ νωρίς να διαβάζει φιλοσοφία και κατά τη δικτατορία του Μεταξά ξεκίνησε την πολιτική του δράση. Το 1943 προσχώρησε στους τροτσκιστές και αποστασιοποιήθηκε από το ΚΚΕ. Το 1945 συνταξίδεψε με τον Κώστα Αξελό, τον Κώστα Παπαϊωάννου και τον Εμμανουήλ Κριαρά στη Γαλλία, όπου έμελλε να εγκατασταθεί για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.

Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, κι επιχείρησε να συγγράψει διδακτορική διατριβή με θέμα «Εισαγωγή στην αξιωματική Λογική», την οποία ποτέ δεν τελείωσε. Εργάστηκε αρχικά στη Στατιστική Υπηρεσία του ΟΟΣΑ (γαλλικά OECD) και δημοσίευσε τα πρώτα του κείμενα με ψευδώνυμα: "Pierre Chaulieu", "Paul Cardan" και "Jean-Marc Coudray".  Το 1949 ίδρυσε την ομάδα και το περιοδικό «Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα», του οποίου ο βασικός προσανατολισμός ήταν κριτικός απέναντι στο Σοβιετικό μαρξιστικό σύστημα. Το 1968 παντρεύτηκε την ψυχαναλύτρια Petra Aulagnier και στράφηκε προς την ψυχανάλυση, την οποία σπούδασε και άσκησε ο ίδιος. Το 1975 εξέδωσε το κύριο βιβλίο του, L' institution imaginaire de la société (ελληνική μετάφραση 1978: Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας). Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του επισκέφτηκε συχνά την Ελλάδα, όπου έδωσε διαλέξεις και συνεντεύξεις. Αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πάντειου Πανεπιστημίου και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

ΙΙ. Δημοσιεύματα

Βιβλία του Καστοριάδη σε γαλλική και ελληνική γλώσσα

1.    Mai 68 : La brèche, “Fayard”, Paris 1968 (με ψευδώνυμο Jean-Marc Coudray και επιπλέον συγγραφείς τους Edgar Morin και Claude Lefort).

2.    Το επαναστατικό κίνημα στο σύγχρονο καπιταλισμό. «Πράξη», Αθήνα 1972.

3.    La Société bureaucratique. Σε δύο τόμους:  Les Rapports de production en Russie και La Révolution contre la bureaucratie, 1973.

4.    Καστοριάδης, Κορνήλιος – Lefort, Claude: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα, Socialisme ou Barbarie. Αθήνα 1974.

5.    L'expérience du mouvement ouvrier , σε δύο τόμους: Comment lutter  και  Prolétariat et organisation, 1974.

6.    L' institution imaginaire de la société. “Seuil”, 1975.

7.    Το επαναστατικό πρόβλημα σήμερα. «Βέργος», Αθήνα 1976.

8.    Ουγγρική Επανάσταση 1956, La source hongroise. Δημιουργική πηγή της σύγχρονης ιστορίας. «Ύψιλον/Βιβλία», Αθήνα 1977.

9.    Les Carrefours du labyrinthe, Volume I, 1978.

10. Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας. Μετάφρ. Σωτήρης Χαλικιάς - Γιούλη Σπαντιδάκη - Κώστας Σπαντιδάκης. «Ράππα», Αθήνα 1978 (1985², 1999³).

11. H γραφειοκρατική κοινωνία. Τόμος Β΄, Η επανάσταση κατά της γραφειοκρατίας. «Αμφορέας», Αθήνα 1979, 288 σελ.

12. Le Contenu du socialisme, 1979.

13. Capitalisme moderne et revolution. Σε δύο τόμους, 1979.

14. Κείμενα αρ. 3. Σύγχρονη επιστήμη και φιλοσοφική διερώτηση. Μετάφρ. Βασίλης Τομανάς. Θεσσαλονίκη 1980.

15.Κείμενα αρ. 4. Θεσσαλονίκη 1980.

16.Ουγγρική επανάσταση 1956. Δημιουργική πηγή της σύγχρονης ιστορίας. Μετάφρ. Μανόλης Λαμπρίδης, Πρόλογος Άγις Στίνας. 2^η έκδοση, «Ύψιλον», Αθήνα 1980.

17. Καστοριάδης, Κ. - Cohn-Bendit, Daniel (= Κον-Μπεντίτ, Ντανιέλ): Από την οικολογία στην αυτονομία. Μετάφρ. Άλκης Σταύρου. «Ράππα», Αθήνα 1981.

18. Devant la guerre. Volume I, 1981 (δεν εμφανίστηκε ποτέ δεύτερος τόμος).

19. Το μέλλον του πνεύματος. “Imago”, Αθήνα 1983.

20. Καστοριάδης, Κορνήλιος – Bianco, Lucien – Domenach, Jean-Marie – Dumont, René – Minces, J. – Morin, Edgar: Υπάρχει σοσιαλιστικό μοντέλο ανάπτυξης. Σκέψεις πάνω στην «ανάπτυξη» και την «ορθολογικότητα». «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1984.

21. Μπροστά στον πόλεμο. Μετάφρ. Ζωή Χριστοφίδου-Καστοριάδη. 2^η έκδοση, «Ύψιλον/Βιβλία», Αθήνα 1986.

22. Domaines de l'homme (Les carrefours du labyrinthe II), 1986.

23. Η γαλλική κοινωνία, La société française. «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1986.

24. Το περιεχόμενο του σοσιαλισμού, Le contenu du socialisme. «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1986.

25. Η αρχαία ελληνική δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα. «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1986.

26. Σύγχρονος καπιταλισμός και επανάσταση. Μετάφρ. Κώστας Κουρεμένος - Άγις Στίνας. «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1987.

27. Καιρός. Μετάφρ. Κώστας Κουρεμένος. «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1987.

28. La Brèche: vingt ans après (réédition du livre de 1968 complété par de nouveaux textes), 1988.

29. Πρώτες δοκιμές. Max Weber: Για τη θεωρία των κοινωνικών επιστημών. «Ύψιλον/Βιβλία», Αθήνα 1988¹ (2007²).

30. Πρώτες δοκιμές. "Ύψιλον/Βιβλία", Αθήνα 1989.

31. Le Monde morcelé (Les carrefours du labyrinthe III), 1990.

32. Οι ομιλίες στην Ελλάδα. «Ύψιλον/Βιβλία», Αθ. 1990 (2000²).

33. Τα σταυροδρόμια του Λαβύρινθου. Μετάφρ. Ζήσης Σαρίκας. «Ύψιλον/Βιβλία», Αθήνα 1991¹ (1999²).

34. Ο θρυμματισμένος κόσμος. Μετάφρ. Ζήσης Σαρίκας - Κώστας Σπαντιδάκης. "Ύψιλον/Βιβλία", Αθήνα 1992¹ (1999²).

35. Ανθρωπολογία, Πολιτική, Φιλοσοφία. Πέντε διαλέξεις στην Βόρεια Ελλάδα. «Ύψιλον/βιβλία», Αθήνα 1993.

36. Η ενεργός απουσία του Sigmund Freud. Συζητήσεις με τον Αλέξανδρο Αλεξανδρίδη. Γράφουν: Κορνήλιος Καστοριάδης - Νίκος Νικολαΐδης - Άννα Ποταμιάνου - Θανάσης Τζαβάρας. "Εξάντας", Αθήνα 1994.

37. Χώροι του ανθρώπου. Μετάφρ. Ζήσης Σαρίκας.  «Ύψιλον/Βιβλία», Αθήνα 1995¹ (2007²).

38. La Montée de l'insignifiance (Les carrefours du labyrinthe IV), 1996.

39. Fait et à faire (Les carrefours du labyrinthe V). “Seuil”, Paris 1997.

40. Η «ορθολογικότητα» του καπιταλισμού. Μετάφρ. Κώστας Σπαντιδάκης – Ζωή Χριστοφίδου-Καστο­ριάδη. "Ύψιλον/Βιβλία", Αθήνα 1998.

41. Sur “Le Politique” de Platon. “Seuil”, Paris 1999.

42. Η άνοδος της ασημαντότητας. Μετάφρ. Κώστας Κουρεμένος. «Ύψιλον», Αθήνα 2000¹ (2007²).

43. Ο "Πολιτικός" του Πλάτωνα. Επτά σεμινάρια στην EHESS. Μετάφρ. Ζωή Καστοριάδη, Πρόλ. Πιέρ Βιντάλ-Νακέ. "Πόλις", Αθήνα 2001.

44. Ανθρωπολογία, πολιτική, φιλοσοφία. Πέντε διαλέξεις στη Βόρειο Ελλάδα. «Ύψιλον/Βιβλία», Αθ. 2001¹ (2005²).

45. Διάλογοι. Μετάφρ. Εύη Γεροκώστα. «Ύψιλον/Βιβλία», Αθήνα 2001.

46. Φιλοσοφία και επιστήμη. Ένας διάλογος με τον Γεώργιο Λ. Ευαγγελόπουλο. Πρόλογος Γιώργος Γραμματικάκης. "Ευρασία", Αθ. 2004¹ (2010²).

47. Η ελληνική ιδιαιτερότητα. Τόμος Α΄: Από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο. Σεμινάρια 1982-1983. Μετάφρ. Ξενοφών Γιαταγάνας. "Κριτική", Αθήνα 2007 (e-book, Αθήνα 2015). Τόμος Β΄: Η Πόλις και οι νόμοι. Σεμινάρια 1983-1984. Μετάφρ. Ζωή Καστοριάδη. "Κριτική", Αθήνα 2008 (e-book, Αθ. 2015). Τόμος Γ΄: Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο. Σεμινάρια 1984-1985. Μετάφρ. Ζωή Καστοριάδη, Επιμ. Θωμάς Σκάσσης. «Κριτική», Αθήνα 2011.

48. Παράθυρο στο χάος. Μετάφρ. Ευγενία Τσελέντη. Επεξεργασία κειμένων, επιμ. και σημειώσεις γαλλικής έκδοσης Enrique Escobar, Myrto Gondicas, Pascal Vernay. «Ύψιλον», Αθήνα 2008.

49. Ακυβέρνητη κοινωνία. Συνεντεύξεις και συζητήσεις 1974-1997. Επιμ. Enrique Escobar, Pascal Vernay, Myrto Gondicas. Μετάφρ. Ζήσης Σαρίκας. «Ευρασία», Αθήνα 2010.

50.Η δυνατότητα μιας αυτόνομης κοινωνίας. Μια διάλεξη και δύο συνεντεύξεις στη Λατινική Αμερική. Μετάφρ. Μιχάλης Τσούτσιας. «Στάσει Εκπίπτοντες», Αθήνα 2012.

51. Στο Radio Libertaire. Συζητώντας με Γάλλους αναρχικούς στο ελευθεριακό ραδιόφωνο. Μετάφρ. Νίκος Γιαννίκος. «Στάσει Εκπίπτοντες», Αθήνα 2015.

52. Δημοκρατία και σχετικισμός. Συζήτηση με την ομάδα MAUSS. Μετάφρ. Χρήστος Γεμελιάρης. «Στάσει Εκπίπτοντες», Αθήνα 2015.

Άρθρα του Καστοριάδη σε ελληνική γλώσσα

1.    «Οι υποκειμενικές ρίζες του επαναστατικού προτάγματος». Τομές 8 (1977), 13-16.

2.    «Εισαγωγή στον Max Weber». Εποπτεία 11-12 (1977), 241-242.

3.    «Κατευθύνσεις του περιοδικού ‘Αρχείον Κοινωνιολογίας και Ηθικής’». Εποπτεία 11-12 (1977), 267-269.

4.    «Ουδέποτε νοεί άνευ φαντάσματος η ψυχή. Αποσπάσματα». Τομές 8 (1977), 3-12.

5.    «Οι μάζες πρέπει να πάρουν στα χέρια τους τη διαχείριση της ζωής τους. Μια συζήτηση με τον Κριστιάν Ντεκάμ». Τομές 8 (1977), 41-44.

6.    «Αυλαία στη μεταφυσική των δικών». Εποπτεία 27 (1978), 747-753.

7.    «Το κοινωνικό καθεστώς της Ρωσίας». Εποπτεία 30 (1979), 41-54.

8.    «Κοινωνική δημιουργία και πολιτική». Εποπτεία 43 (1980), 153-165.

9.    «Κοινωνικός μετασχηματισμός και δημιουργία του πολιτισμού». Ιδεοδρόμιο 53 (1980), 4-8.

10. «Οι κοινωνικές φαντασιακές σημασίες και η θέσμιση του κόσμου». Μετάφρ. Κ. Σπαντιδάκης. Εποπτεία 57 (1981), 371-378.

11. «Η δημιουργία της ελευθερίας στην ελληνική Αρχαιότητα». Στο: 5^ο Διεθνές Ανθρωπιστικό Συμπόσιο, Αθήνα-Πορταριά, 16-22/9/1981. Περιλήψεις των εισηγήσεων, 60-63.

12. «Οι κοινωνικές φαντασιακές σημασίες και η θέσμιση του κόσμου». Μετάφρ. Κ. Σπαντιδάκης. Εποπτεία 57 (1981), 371-378.

13. «Η στρατιωτική κοινωνία μπροστά στον πόλεμο». Το Βήμα 29/7/1981, σελ. 1, 7.

14. «Θέσμιση της κοινωνίας και θρησκεία». Μετάφρ. Κ. Σπαντιδάκης. Εποπτεία 70 (1982), 645-655.

15. «Κομμουνισμός και Ναζισμός είναι το ίδιο πράγμα». Εποπτεία 65 (1982), 169-170.

16. «La découverte de l’ imagination par Aristote». Στο: Πρακτικά Παγκοσμίου Συνεδρίου, Αριστοτέλης. Θεσσαλονίκη 1982, 210-214.

17. «Κοινωνικός μετασχηματισμός και πολιτιστική δημιουργία». Στο: Το μέλλον του πνεύματος. “Imago”, Αθήνα 1983, 105-137.

18. «Ο στρατός κυριαρχεί σήμερα στη Ρωσία». Με μικρή σημασία οι αλλαγές στην κορυφή της κομματικής ηγεσίας». Σημάδια 8 (1983), 14-15.

19. «Άνδρες γαρ πόλις». Νέα Οικολογία 13 (1985), 27-28 + 42 + 47 +62-66.

20. «Από τις κυκλοφορίες των εφημερίδων […] στον Κορνήλιο Καστοριάδη». Αντί 326 (1986), 24-25.

21. «Την πολιτική συζήτηση στην Ελλάδα τη χαρακτηρίζει η κενότητα και η απουσία ουσιαστικών θεμάτων». Αντί 236 (1987), 30-35.

22. «Τα κινήματα της δεκαετίας του ’60». Μετάφρ. Μπάμπης Λυκούδης. Αντί 373 (1988), 34-37.

23. «Μάης 1968». Αντί 373 (1988), 34-38.

24. “Pouvoir, politique, autonomie”. Revue de métaphysique et de morale 93 (1988), 81-104.

25. «Ο Κορνήλιος Καστοριάδης μιλάει για τον Σπύρο Στίνα (απόσπασμα ομιλίας)». Αντί 395 (1989), 45-47.

26. «Ήρθε το τέλος της φιλοσοφίας». Η Καθημερινή 16/2/1989, σ. 9.

27. «Επανάσταση και δημοκρατία. Ο μύθος μιας σχέσης από την αρχαία ώς τη σύγχρονη εποχή». Τα Νέα 10/7/1989, σ. 18-19.

28. «Δημοκρατία και κοινωνία». Τα Νέα 11/7/1989, σ. 20-21.

29. «Η κατάρρευση του μαρξισμού-λενινισμού». Οριοθετήσεις 1 (1990), 137-152.

30. «Ο θάνατος του Λένιν». Το Βήμα 29/4/1990, σ. 40.

31. «Άτομο, κοινωνία, ορθολογικότητα, ιστορία». Μετάφρ. Μιχάλης Δημητρακόπουλος. Λεβιάθαν 7 (1990), 9-40.

32. «Το πρόβλημα της δημοκρατίας». Το Βήμα της Κυριακής 8/4/1990, σ. 28-29.

33. «Δεν πρόκειται για σύγκρουση του πλούσιου Βορρά με τον φτωχό Νότο». Αντί 459 (1991), 40-42.

34. «Αισχύλεια ανθρωπολογία και Σοφόκλεια αυτοδημιουργία του ανθρώπου». Στο: Αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Δεσποτόπουλο. «Παπαζήσης», Αθήνα 1991, 203-222.

35. «Το αίσθημα ότι περνάμε κρίση συνιστά την ίδια την κρίση». Το Βήμα 15/12/1991, σ. 2.

36. «Οι διανοούμενοι και η ιστορία». Το Βήμα 6/12/1992, σ. 2.

37. «Η κρίση του μαρξισμού και η κρίση της πολιτικής». Μετάφρ. Πάρις Μπουρλάκης. Κοινωνία και φύση 2 (1992), 230-237.

38. «Η κατάρρευση της Δύσης». Λεβιάθαν 12 (1992), 9-31.

39. «Η παγκόσμια ανισορροπία και η επαναστατική δύναμη της Οικολογίας». Μετάφρ. Κ. Σπαντιδάκης. Κοινωνία και φύση 5 (1993), 93-102.

40. «Συνέντευξη: Η παγκόσμια ανισορροπία και η επαναστατική δύναμη της οικολογίας». Κοινωνία και φύση 5 (1993), 93-102.

41. «Η επιστροφή της ηθικής». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 8/8/1993, σ. 30.

42. «Μια κοινωνία που παραπαίει». Μετάφρ. Κωνσταντίνα Καρακάλου. Λεβιάθαν 14 (1993-1994), 9-21.

43. «Οι διανοούμενοι μεταξύ αρχαϊσμού και φυγής». Αντί 598 (1996), 38-39.

44. «Παγκόσμια δημοκρατική αναγέννηση ή κάποια εφιαλτική ουτοπία;». Ελευθεροτυπία 30/12/1997, σ. 20-21.

45. «4 λέξεις για τον άνθρωπο και τη φιλοσοφία». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 14/4/1997, σ. 18-19.

46. «Εισαγωγή στη θεωρία των κοινωνικών επιστημών». Εποπτεία 11-12 (1997), 230-239.

47. «Ψυχανάλυση και φιλοσοφία». Μετάφρ. Ελένη Ρούμκου. Δωδώνη 27/Γ΄ (1998), 93-107.

48. «Για την αυτονομία και την απελευθέρωση του εγώ – Συνέντευξη». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 651 (1998), 52-53.

49. «Τι απέγινε το πάθος για την ελευθερία; - Συνέντευξη». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 4/1/1998, σ. 20-21.

50. «Η παγκόσμια οικονομία μεταμορφώνεται σε πλανητικό καζίνο». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 13/12/1998, σ. 22-23.

51. «Δεξιά και αριστερά δεν σημαίνουν πλέον τίποτα». Αντί 651 (1998), 18.

52. «Ο Μαρξ, δέσμιος των ιδεών του καπιταλιστικού κόσμου – Τηλεόραση χωρίς βαρβαρότητα». Ελευθεροτυπία, Βιβλιοθήκη, 11/12/1998, σ. 14-15.

53. «Περί μίσους. Αδημοσίευτο κείμενο του Κορνήλιου Καστοριάδη». Το Βήμα της Κυριακής 24/1/1999, σ. 11.

54. «Ανθρωπολογία, φιλοσοφία, πολιτική». Μετάφρ. Κωνσταντίνα Καρακάλου. Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000), 17-26.

55. «Υπάρχουν πολιτισμοί πιο ίσοι από τους άλλους; - Συνέντευξη». Κυριακάτικη ελευθεροτυπία 9/1/2000, σ. 18-19.

56. Καστοριάδης, Κ. – Μοτέ, Ντ.: «Αυτοδιεύθυνση και ιεραρχία». Ευτοπία 6 (2000) (= http://www.eutopia.gr/).

57. «Εκφραστικά μέσα της ποιήσεως». Νέα Εστία 147, 1722 (2000), 527-559.

58. «Έγκλειστοι του επιστημονικού σπηλαίου…». Αντίφωνο  9-11-2007.

ΙΙΙ. Κείμενα για τον Κορνήλιο Καστοριάδη

1.    Δερβάκος, Πέτρος: «Ο Κορνήλιος Καστοριάδης και η κριτική της παραδοσιακής σκέψης». Αντί 164 (1980), 37-39.

2.    Παπαγιώργης, Κωστής: «Κορνήλιος Καστοριάδης: ένας σοφιστής». Τομές 64-65 (1980), 3-18.

3.    Παπαγιώργης, Κωστής: Οργή Θεού. Μια πολιτική ανάγνωση της Βίβλου. Κορνήλιος Καστοριάδης: ένας σοφιστής. "Νεφέλη", Αθήνα 1981.

4.    Μεταξάς, Γιάννης: «Τα προγονικά φαντάσματα του Κορνήλιου Καστοριάδη». Γράμματα και τέχνες 14 (1983), 12-13.

5.    Γκανιόν, Γκαμπριέλ: «Σε αναζήτηση της αυτονομίας [Για τον Κ. Καστοριάδη]». Μετάφρ. Αλέξης Ζήρας. Γράμματα και τέχνες 40 (1985), 28.

6.    Ζήρας, Αλέξης: «Κορνήλιος Καστοριάδης: φιλόσοφος ή σοφιστής;». Γράμματα και τέχνες 40 (1985), 20-21.

7.    Μεταξάς, Γιάννης: «Παλίμψηστο. Μια προσέγγιση στη Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας του Κορνήλιου Καστοριάδη». Γράμματα και τέχνες 40 (1985), 25-27.

8.    Βέλτσος, Γιώργος: Προς τον Κορνήλιο Καστοριάδη. "Πλέθρον", Αθήνα 1989.

9.    Δεληγιώργη, Α.: Ο διαμελισμός του λόγου και η νεωτερική σκέψη. Από τον Καντ στον Καστοριάδη. "Βάνιας", Θεσσαλονίκη 1991.

10.Αναφορά στο έργο του Κ. Καστοριάδη. Ουτοπία 30 (1998), 147-184.

11.Μητρόπουλος, Δ. - Μπακουνάκης, Νίκος: Οι δρόμοι της σκέψης. Δώδεκα Έλληνες στοχαστές. [Αξελός - Αρβελέρ - Καστοριάδης - Κονδύλης - Λορεντζάτος - Μάνεσης - Μόραλης - Μουζέλης - Ξενάκης - Ράμφος - Τσουκαλάς]. "Κέδρος", Αθήνα 1996.

12. Αναπολιτάνος, Διονύσιος: «Απάντηση στον Κορνήλιο Καστοριάδη». Quantum τεύχος 3, τόμος 3 (1996).

13. Αναφορά στο έργο του Κ. Καστοριάδη. Ουτοπία 30 (1998), 147-184.

14. «Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη». Ελευθεροτυπία 8/1/1998, σ. 24-25.

15. Διζικιρίκης, Γιώργος: «Η φαντασιακή δέσμευση της κοινωνίας και η φαντασία στο Περί ψυχής του Αριστοτέλη – Κριτική στις απόψεις του Κ. Καστοριάδη». Ουτοπία 30 (1998), 149-160.

16. Μαριόλης, Θεόδωρος: «Σχετικά με την κριτική του Κ. Καστοριάδη στο μαρξικό νόμο της πτωτικής τάσης του γενικού ποσοστού κέρδους». Ουτοπία 30 (1998), 161-177.

17. Κέη, Κατερίνα: «Ο Καστοριάδης και η ψυχανάλυση». Ουτοπία 30 (1998), 179-184.

18. Καβουλάκος, Κωνσταντίνος: «Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997)». Επιστήμη και Κοινωνία 1 (1998), 191-195.

19. Λορεντζάτος, Ζήσιμος: Μνημόσυνο για τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο, ένα φίλο του. «Το Ροδακιό», Αθήνα 1998.

20. Νούλας, Βασίλης Κ.: «Κορνήλιος Καστοριάδης (1922-1997). Μια προσπάθεια κριτικής αποτίμησης του έργου του». Φιλοσοφία και Παιδεία 11 (1998), 14-15.

21. Δεσποτόπουλος, Κωνσταντίνος: «Ο Κορνήλιος Καστοριάδης και το αγώνισμα της φιλοσοφίας». Νέα Εστία 143 (1998), 593-601.

22. Hastings-King, Stephen: Για τον Καστοριάδη και το περιοδικό «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» της περιόδου 1952-1956. Μετάφρ. Μαρία Καστανάρα, Σημειώσεις Γιάννης Καρύτσας. «Άρδην», Αθήνα 1998.

23. Guibal, Francis: «Κορνήλιος Καστοριάδης: η δημιουργική δύναμη του φαντασιακού». Μετάφρ. Γιάννης Πρελορέντζος. Σύγχρονα Βήματα 109 (1999), 29-40.

24.Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη. Επιμ. – Εργοβιογραφία και Βιβλιογραφία Γιώργος Ν. Οικονόμου. Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000).

25.Του Κορνήλιου Καστοριάδη. Γράφουν: Πιερ Βιντάλ Νακέ, Άνταμ Μίχνικ, Εντγκάρ Μορέν, Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, Aki Orr κ. ά. Μετάφρ. Τέτα Παπαδοπούλου. «Πόλις», Αθήνα 2000.

26. Θεοδωρίδης, Αλέξανδρος: «Η οντολογική συνθήκη της αυτονομίας στη φιλοσοφία του Κορνήλιου Καστοριάδη». Νέα Εστία 1722 (2000), 28-32.

27. Καβουλάκος, Κωνσταντίνος: «Αλήθεια, ιστορία, κοινωνία στη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη». Νέα Εστία 1722 (2000), 607-630.

28. Καβουλάκος, Κωνσταντίνος: «Η κριτική του Καστοριάδη στη μαρξιστική φιλοσοφία της ιστορίας». Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000), 37-43.

29. Καλύβας, Ανδρέας: «Κανονιστικότητα και κριτική στην θεωρία της αυτονομίας του Καστοριάδη». Μετάφρ. Φώτης Τερζάκης. Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000), 93-110.

30. Οικονόμου, Γιώργος Ν.: «Δημοκρατία, φιλοσοφία και τραγωδία κατά τον Κ. Καστοριάδη». Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000), 27-36.

31. Σιμόπουλος, Κ.: «Φαντασιακή αυτονομία ή φανταστικός αυτοεγκλωβισμός; (Μια κριτική προσέγγιση της έννοιας του φαντασιακού του Κ. Καστοριάδη)». Νέα Εστία 1722 (2000), 576-606.

32. Σοφιανός, Κώστας: «Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας και το πρόταγμα της αυτονομίας. Σημειώσεις στα περιθώρια των συναφών έργων του Κορνήλιου Καστοριάδη». Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000), 119-136.

33. Φωτόπουλος, Τάκης: «Ο Καστοριάδης και η δημοκρατική παράδοση». Νέα Κοινωνιολογία 31 (2000), 55-60.

34. Ψυχοπαίδης, Κοσμάς: «Το ανορθολογικό στοιχείο στη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη». Πολίτης 81 (2000), 38-47.

35. Κατσιμάνης, Κυριάκος Σ.: «Από το πάθος για τα κοινά στο πρόταγμα της αυτονομίας. Ο Καστοριάδης και η δημοκρατία της Αθήνας». Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 18 (2001), 174-183.

36. Οικονόμου, Γεώργιος Ν.: «Διεθνές συνέδριο για το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη». Φιλοσοφία και Παιδεία 21 (2001), 33.

37. Καρύτσας, Γιάννης Η.: 4 κείμενα για τον Καστοριάδη. «Άρδην», Αθήνα 2001.

38. Αποστολόπουλος, Λάκης: Οι τέσσερις Έλληνες. Κ. Καστοριάδης - Κ. Παπαϊωάννου - Κ. Αξελός - Ι. Ξενάκης. "Κάκτος", Αθήνα 2002.

39. Howard, Dick – Pacom, Diane: «Αυτονομία – η κληρονομιά του διαφωτισμού: ένας διάλογος για τον Καστοριάδη». Μετάφρ. Γεωργία Οικονομοπούλου. Ελευθεριακή κίνηση 14 (Φεβρουάριος 2002), 53-84.

40. Μπέγζος, Μάριος: Κώστας Αξελός. Το άνοιγμα της σκέψης. "Ελληνικά Γράμματα", Αθήνα 2002.

41. Θεοδωρίδης, Αλέξανδρος Αρ.: Η λογική και η οντολογία του φαντασιακού στη φιλοσοφία του Κορνήλιου Καστοριάδη. Διδακτ. Διατριβή, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2002.

42. Ράμφος, Στέλιος: Μαρτυρία και γράμμα. Απόλογος για τον Μαρξ και λόγος για τον Καστοριάδη. «Αρμός», Αθήνα 2002.

43. Τερζάκης, Φώτης: Το πνεύμα στην εξορία. Παπαϊωάννου, Καστοριάδης, Αξελός. «Έρασμος», Αθήνα 2003.

44. Γερογιωργάκης, Σταμάτης: «Η έννοια του συνόλου και η πράξη της θέσμισης κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη». Νέα Κοινωνιολογία 37 (2003), 86-94.

45. Οικονόμου, Γεώργιος Ν.: α) «Πλάτων και Καστοριάδης. Η συγκάλυψη και η ανάδειξη της Δημοκρατίας». Νέα Εστία 1760 (2003), 467-489.

46. Οικονόμου, Γεώργιος Ν.: «Αυτονομία και δημοκρατία στον Καστοριάδη». Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση 20 (2003), 65-71 και Ευτοπία 10 (2004), 43-48.

47. Χαριτόπουλος, Γεράσιμος: Κορνήλιος Καστοριάδης. Κριτική επισκόπηση της σκέψης του. «Ύψιλον», Αθήνα 2004.

48. Ράντης, Κωνσταντίνος: Καστοριάδης και Μαρξ. «Ύψιλον», Αθήνα 2004.

49. Καρύτσας, Γιάννης: «Η κριτική του Παπαϊωάννου και του Καστοριάδη στην άποψη του Μαρξ για την κοινωνική τάξη και το προλεταριάτο». Ελευθεριακή κίνηση 15 (2004).

50. Σεχίδου, Γιώτα: «Η αντίληψη του Καστοριάδη για τη φιλοσοφία». Στο: Βουδούρης, Κωνσταντίνος (Επιμ.): Αντιλήψεις για τη φιλοσοφία από τους Προσωκρατικούς μέχρι σήμερα. «Ιωνία», Αθ. 2004, 215-227.

51. Τσιαντής, Γιώργος Ι.: «Παιδεία και    δημοκρατία: Από τον Καστοριάδη στον Πλάτωνα και από τον Πλάτωνα σ’ εμάς». Στο: Μαραγγιανού, Ευαγγελία (Επιμ.): Φιλοσοφίας αγώνισμα. Μελέτες προς τιμήν του καθηγητού Κωνσταντίνου Βουδούρη. Αθ. 2004, 625-657.

52. Ηλιόπουλος, Νίκος: Νέοι δρόμοι για τη δημοκρατική πολιτική σκέψη. Κριτική παρουσίαση του πολιτικού στοχασμού του Κορνήλιου Καστοριάδη. «Θεμέλιο», Αθήνα 2005.

53. Δεληγιώργη, Αλεξάνδρα: «Η φαντασία κατά τον Heidegger και κατά τον Καστοριάδη» [Περίληψη γαλλικού άρθρου]. Φιλοσοφία 35 (2005), 144.

54. Μπιτσάκης, Ευτύχης: «Επιστήμες και φιλοσοφία: η περίπτωση του Κορνήλιου Καστοριάδη». Ουτοπία 67 (2005), 155-168.

55. Χριστοδούλου, Δ.: «Κορνήλιος Καστοριάδης. Φιλοσοφία και επιστήμη. Ένας διάλογος με τον Γεώργιο Λ. Ευαγγελόπουλο». Νέα Εστία 1783 (2005), 787-790.

56. Θεοδωρίδης, Αλέξανδρος: «Η παιδαγωγική και το πρόταγμα της αυτονομίας στον Καστοριάδη». Στο: Μ. Μουμουλίδου (επιμ.): Η παιδαγωγική του σχεδίου εργασίας στην προσχολική εκπαίδευση: Θεωρητικό πλαίσιο και εφαρμογές. «Τυπωθήτω», Αθήνα 2006, 68-77.

57. Νούτσος, Παναγιώτης: «Η ελληνική διανόηση στη διασπορά. Οι περιπτώσεις των Παπαϊωάννου, Καστοριάδη και Αξελού». Νέα Εστία τόμος 159 (2006), τεύχος 1790, 1127-1147.

58. Οικονόμου, Γιώργος Ν.: «Χαρακτηριστικοί σταθμοί στην ζωή του Κορνήλιου Καστοριάδη». Νέα Κοινωνιολογία 43 (2006-2007), 125-135.

59. Οικονόμου, Γιώργος Ν.: «Φαντασία και λόγος στον Καστοριάδη». Νέα Κοινωνιολογία 43 (2006-2007), 136-144.

60. Τάσης, Θεοφάνης: Καστοριάδης. Μια φιλοσοφία της αυτονομίας. "Ευρασία", Αθήνα 2007.

61. Ψυχή, Λόγος, Πόλις. Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη για τα δέκα χρόνια από τον θάνατό του. Γράφουν: Άννα Ποταμιάνου, Αθανάσιος Αλεξανδρίδης, Ευάγγελος Βανταράκης, Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος, Γιάννης Ηλιόπουλος, Νίκος Ηλιόπουλος, Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, Φώτης Θεοδωρίδης, Κωνσταντίνος Καβουλάκος, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Άγγελος Μουζακίτης, Γιώργος Ν. Οικονόμου, Γιώργος Ρουσόπουλος, Βασίλης Ρωμανός, Γεράσιμος Στεφανάτος, Τάκης Φωτόπουλος, Γεράσιμος Χαριτόπουλος. Πρόλογος Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος. "Ύψιλον/Βιβλία", Αθήνα 2007.

62. Βανταράκης, Ευάγγελος: «Μια φιλοσοφία της δημιουργίας». Στο: Ψυχή, Λόγος, Πόλις: Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη. «Ύψιλον», Αθήνα 2007, 67-89.

63. Θεοδωρίδης, Αλέξανδρος: «Κοινωνικές φαντασιακές σημασίες και αμφισβήτηση της θέσμισης της κοινωνίας». Στο: Ψυχή, Λόγος, Πόλις. Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη. «Ύψιλον», Αθήνα 2007, 175-191.

64. Καρύτσας, Γιάννης: «Καστοριάδης και αναρχικοί». Ελευθεριακή κίνηση 17 (Αύγουστος 2007).

65. Μουζακίτης, Άγγελος: «Κορνήλιος Καστοριάδης: η κοινωνική μεταβολή ως δημιουργία». Intellectum 4 (2008), 85-103.

66. Οικονόμου, Γιώργος Ν.: «Ιδεαλισμός, μεταφυσική και ο Κορνήλιος Καστοριάδης». Μάγμα 3 (2008), 129-140.

67. Πανταζής, Αναστάσιος: «Η έννοια της πόλεως στον Κορνήλιο Καστοριάδη». Παιδαγωγικός Λόγος τόμ. 14, τεύχος 2 (2008), 99-117.

68. Στολίγκας, Σπυρίδων Β.: «Η έννοια της δημοκρατίας στον φιλοσοφικό στοχασμό του Κορνήλιου Καστοριάδη». Αθ. 2008.

69. Στολίγκας, Σπύρος: «Η αντίστροφη μεταφυσική του Κορνηλίου Καστοριάδη». Αντίφωνο 27-8-2009 = «Μυριόβιβλος», 2008 = Νέα Κοινωνιολογία 44 (2008), 83-87.

70. Ευαγγελόπουλος, Γιώργος Λ.: Καστοριάδης και σύγχρονη πολιτική θεωρία. «Ευρασία», Αθήνα 2009.

71. Μαργαρίτης, Δημήτρης: Κορνήλιος Καστοριάδης και το τέλος του κλασσικού εργατικού κινήματος. «Τροπή», Αθήνα 2009.

72. Prat, Jean-Louis: Εισαγωγή στον Καστοριάδη. Μετάφρ. Γιώργος Καράμπελας. «Κέδρος», Αθήνα 2009.

73. Θεοδωρίδης, Αλέξανδρος: «Φαντασιακό και δημιουργία. Μπορούμε να φαντασθούμε τη δράση που δημιουργεί τον κόσμο;». Στα Πρακτικά του Συμποσίου «Ταξίδια στο φαντασιακό – Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη», «Έκπλους», Θεσσαλονίκη 2009, 18-30.

74. Θεοδωρίδης, Αλ.: «Κορνήλιος Καστοριάδης, συνολική αποτίμηση του έργου του, απολογισμός και προοπτικές». Στα Πρακτικά του Συμποσίου «Ταξίδια στο φαντασιακό – Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη», «Έκπλους», Θεσσαλονίκη 2009, 42-58.

75. Κατσιμάνης, Κυριάκος: «Για τον Καστοριάδη». Φιλοσοφία και Παιδεία 53 (2009), 11-12.

76. Οικονόμου, Γιώργος: «Δημοκρατία και αυτονομία κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη». Φιλοσοφία και Παιδεία 53 (2009), 7-10.

77. Σεχίδου, Γιώτα: «Η αντίληψη του Κ. Καστοριάδη για την δημοκρατία και τον πολιτικό». Στο: Βουδούρης, Κωνσταντίνος – Γεωργοβασίλης, Δημοσθένης (Επιμ.): Η ελληνική φιλοσοφία και τα προβλήματα της εποχής μας. «Ιωνία», Αθ. 2009, 247-266.

78. Ευαγγελόπουλος, Γιώργος Λ.: Μαθηματικά και φυσική: Μια ιδιαίτερη σχέση. Με αφορμή σκέψεις του Κορνήλιου Καστοριάδη. «Ευρασία», Αθήνα 2010.

79. Αρμάος, Δημήτρης (Επιμ.): Καβάφεια 2007. Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη, στοχαστή της αυτονομίας. 2-4 Νοεμβρίου 2007: Δεκαοχτώ εισηγήσεις. Γράφουν: Απόστολος Αποστολόπουλος, Θοδωρής Βελισσάρης, Γιώργος Δαρεμάς, Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, Μαρία Μητροσύλη, Άγγελος Μουζακίτης, Γιώργος Ν. Οικονόμου, Κωνσταντίνος Ράντης, Στέφανος Ροζάνης, Ελένη Ρούμκου, Νίκος Τζ. Σέργης, Νίκος Σταμάτης, Θεοφάνης Τάσης, Δέσποινα Τσακίρη, Γεράσιμος Χαριτόπουλος. «Σύγχρονη Δελφική Αμφικτυονία», Αθήνα 2010.

80. Θεοδωρίδης, Αλέξανδρος: «Η συμβολή της καστοριαδικής σκέψης στην κατανόηση της θνητότητας και το ερώτημα της εξατομίκευσης του ανθρώπινου όντος». Στο: Δ. Αρμάος (επιμ.): Καβάφεια 2007. Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη, Αθήνα 2010, 37-63.

81. Οικονόμου, Γιώργος Ν. (Επιμ.): Η γένεση της δημοκρατίας και η σημερινή κρίση: Μελέτες για τον Κορνήλιο Καστοριάδη. Γράφουν: Κική Αλατζόγλου-Θέμελη, Γεώργιος Δαρεμάς, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Νίκος Κ. Κυριαζής, Άγγελος Μουζακίτης, Γιώργος Ν. Οικονόμου, Θανάσης Πολλάτος, Στέφανος Ροζάνης, Βασίλης Ρωμανός, Θεοφάνης Τάσης, Δέσποινα Τσακίρη. «Ευρασία», Αθήνα 2011.

82. Αναπολιτάνος, Διονύσιος: «Καστοριάδης και μαθηματικά». The Book’s Journal 4 (2011), 68-69.

83. Latouche, Serge (= Λατούς, Σερζ): α) Καστοριάδης. Στοχαστής της οικολογικής δημοκρατίας και πρόδρομος της αποανάπτυξης. Μετάφρ. Γιώργος Καράμπελας. «Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων», Αθήνα 2011.

84. Αποστολόπουλος, Λάκης: Δημοκρατία. Διάλογος ανάμεσα στον Κορνήλιο Καστοριάδη και τον Κώστα Παπαϊωάννου. «Κάκτος», Αθήνα 2012.

85. Γουνελάς, Σωτήρης: Πρόταση λόγου και πολιτισμού. Σπουδή, κριτικές επισημάνσεις και αναγνώσεις στους: Σπύρο Κυριαζόπουλο, Κώστα Παπαϊωάννου, Κορνήλιο Καστοριάδη, Κώστα Αξελό, Ζήσιμο Λορεντζάτο, Χρήστο Γιανναρά, Στέλιο Ράμφο. «Αρμός», Αθ. 2013.

86. Πολίτης, Γιώργος – Κατσιφαρέα, Καλλιόπη – Κλη, Μαρία (Επιμ.): Έννοιες και όροι του Κορνήλιου Καστοριάδη. «Βιβλιοπέλαγος», Αθήνα 2013.

87. Ελέας, Δημήτρης: Ιδιωτικός Κορνήλιος. Προσωπική μαρτυρία για τον Καστοριάδη. Πρόλογος Γιώργος Ηλιόπουλος, Εισαγωγή Δημοσθένης Δαββέτας. «Αγγελάκη», Αθήνα 2014.

88. Latouche, Serge (= Λατούς, Σερζ): Κορνήλιος Καστοριάδης. Ριζοσπαστική αυτονομία. Μετάφρ. Θοδωρής Δρίτσας – Κώστας Σπαθαράκης. «Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων», Αθήνα 2014.

89. Βαβούρας, Ηλίας: «Πλάτων και Καστοριάδης: μια μετρητική αναμέτρηση». Φιλοσοφείν: επιστήμη, εύνοια, παρρησία 10 (2014), 35-49.

90. Καρύτσας, Γιάννης: «Από τον Ρίτσι, τον Μπάρναμ και τον Καστοριάδη στη ‘Νέα Τάξη’ του Τζίλας». Ελευθεριακή κίνηση 23 (2014), 137-183.

91. Μπανάκου-Καραγκούνη, Νίκη-Χαρά: «Κριτική ανάγνωση του έργου του M. Merleau-Ponty από τον Κ. Καστοριάδη: η Οντολογία στο εδώλιο». [Περίληψη γαλλικού άρθρου]. Φιλοσοφία. Επετηρίς του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Φιλοσοφίας της Ακαδημίας Αθηνών 44 (2014), 360.

92. Καλαμαράς, Παναγιώτης (επιμ.): Ο Κορνήλιος Καστοριάδης στο Μιλάνο. Μια συζήτηση για το κοινωνικό φαντασιακό με Ιταλούς αναρχικούς. «Ελευθεριακή Κουλτούρα», Αθήνα 2015.

93. Φουρνάρος, Σωτήρης: Από τη φιλοσοφία στην πολιτική και την παιδεία. Στη σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη. «Σμίλη», Αθήνα 2015.

94. Dosse, François: Καστοριάδης. Μια ζωή. Μετάφρ. Ανδρέας Παππάς. «Πόλις», Αθήνα 2015.

 

IV. Σελίδες στο διαδίκτυο

1.      Βικιπαίδεια: «Κορνήλιος Καστοριάδης»

2.      “Cornelius Castoriadis” (αγγλική Βικιπαίδεια)

3.      LIFO: «Αφιέρωμα στον Κορνήλιο Καστοριάδη»

4.      Association Castoriadis (γαλλική)

5.      Cornelius Castoriadis Agora International Website

6.      Κορνήλιος Καστοριάδης – Παρασκήνιο ΕΤ1 (βίντεο)

7.      Cornelius Castoriadis (Αγγλικά - Γαλλικά - Ελληνικά Κείμενα)